Nekazaritzako eskulana dira derrigorrezko hezkuntzako adina (16 urte) gainditu eta 2019ko urriaren 1aren eta 2020ko irailaren 30aren artean nekazaritzako lanak egin dituztenak.
Erretiratzeko adinera iritsi eta ustiategian lanean jarraitzen dutenak ere nekazaritzako eskulan bezala hartu beharko dira.
Nekazaritzako eskulana esaten zaio ustiategiak zuzenean erabiltzen duen eskulanari.
Horien artean:
- Antolamendu- eta kudeaketa-lana: erosketak, salmentak, kontabilitatea.
- Uzta ereiteko, lantzeko eta biltzeko lanak.
- Abereentzako lana: elikagaien prestaketa eta banaketa, jeztea, zaintzak.
- Ustiategian biltegiratzeko eta egokitzeko lana: siloratzea, maztatzea, paketatzea.
- Eraikinak, makinak eta instalazioak mantentzeko lanak.
Ustiategiko nekazaritzako eskulanaren barruan, honako lan hauek bereizten dira:
- ustiategiko burua,
- titularra (ez burua) eta haren senideak, eta
- familiakoa ez den eta ustiategiak zuzenean erabiltzen duen eskulana, okupazio erregularra izan ala ez.
Nekazaritzako lana da nekazaritza ustiategiko emaitza ekonomikoei ekarpena egiten dien giza jarduera oro.
Familiako eskulana
Titularra pertsona fisikoa den ustiategietan, titularraren familiako eskulana hartuko da kontuan.
Familiako eskulana familiako beste kide bati nekazaritzako ustiategi bat edo beste negozio bat zuzentzen laguntzen dioten pertsonei dagokie, betiere enplegatutzat hartzen ez badira.
Nekazaritza-lanak egiten dituzten (etxeko lanez gain) titularraren familiako kideak honako hauek dira: ezkontidea, goranzko edo beheranzko lerroan dauden senideak eta titularraren edo haren ezkontidearen neba-arrebak. Hala badagokio, titularraren familiako kidea den burua sartzen da. Ez dute nahitaez ustiategian bizi behar.
Beste senide batzuk (adibidez, nekazaritza-lanean parte hartzen duten lehengusuak) ere sar litezke titularraren familiarekin batera nekazaritzako ustiategian bizi badira eta lan egiten badute, edo lur-sail berean dagoen etxe batean bizi badira eta "familia-nukleo komun bat badute".
Senide-kopuruaren berri ematen da sexuaren arabera eta ustiategian sartutako lanaldi osoen edo parekoen arabera sailkatuta.
Familiakoa ez den eskulana
Nekazaritzako ustiategiak zuzenean erabiltzen duen nekazaritzako eskulana nekazaritzako ustiategian lan egiten duten pertsonei dagokie, eskulan erregularra izan ala ez.
Honako hauek bereizten dira:
Familiakoa ez den eskulana, ustiategian erregulartasunez lan egiten duena
Nekazaritzako ustiategian erregulartasunez erabiltzen den familiakoa ez den eskulana nekazaritza-kanpainan astero ustiategian nekazaritza-lana egin duten titularraz eta familiako kideez bestelako pertsonek osatzen dute, astean zehar lan egindako orduak eta ordainsariren bat jaso zuten kontuan hartu gabe (soldata, jornala, etekina edo bestelako ordainketak, gauzazko ordainketak barne).
Horren barruan sartzen da soldatapeko finkoen eskulana, urtean zehar prestazio jarraitua ematen dutenena.
Arrazoi hauek direla-eta nekazaritzako kanpainaren zati batean soilik lana egin zutenak sartzen dira:
- Ustiategiko ekoizpenaren baldintza bereziengatik, nekazaritza-urteko zati batean baino ez delako lana egin behar.
- Oporrengatik, gaixotasunagatik, istripuagatik edo heriotzagatik.
- Ustiategian lanean hasteagatik edo ustiategia uztegatik, nekazaritza-kanpainan ustiategi bateko lana utzi eta beste batean hasten direnak barne.
- Erabateko geldialdia egotegatik ustiategian, halabeharrezko zergatiak tarteko (uholdeak, sua, etab.).
Pertsona-kopuruaren berri ematen da sexuaren arabera eta ustiategian sartutako lanaldi osoen edo parekoen arabera sailkatuta.
Ustiategiko burua ere sartzen da, familiako eskulanean ez dagoenean.
Sexuaz eta adin-taldeaz gain, soldatapeko ustiapen-buruek beste jarduera osagarririk egiten duten ikertzen da, ustiategiari zuzenean lotutako jarduera osagarriak eta ustiategiari zuzenean lotuta ez daudenak bereizita.
- Gainera, ustiategiarekin zuzenean lotutako beste jarduera osagarrietan dabiltzan soldatapeko finkoak ere jasotzen dira, jarduera nagusia edo bigarren mailakoa den bereizita.
Senidea ez den eskulana, ustiategian aldizka lan egiten duena
-Familiakoa ez den eskulana, noizean behin lan egiten duena:
Inkestaren erreferentziako hamabi hilabeteetan astero nekazaritzako ustiategian lan egin ez zuten pertsonak dira, nekazaritzako ustiategian aldizka lan egiten duen familiakoa ez den eskulanari buruzko puntuan agertzen ez diren arrazoiengatik.
Familiakoa ez den eta noizean behin erabiltzen den eskulanak egiten dituen lanaldiak langileak lanegun oso bati dagokion soldata edo beste edozein ordainsari (jornala, etekina edo bestelako ordainketak, gauzazko ordainketak barne) jasotzen duen iraupen jakin batekoak dira, eta horietan, lanaldi osoko nekazaritza-langile batek egin ohi duen lana egiten du lanaldi osoan. Oporretako egunak eta gaixorik daudeneko egunak ez dira lanegun moduan hartzen.
-Kontratistek erabilitako eskulana
Nekazaritzako ustiategiaren titularrak kanpainan zuzenean enplegatu ez dituen eta aurreko kategorietan sartu ez diren pertsona guztien lanaldi osoko lanaldi guztiak biltzen ditu (adibidez, hirugarrenek enplegatutako azpikontratistak). Ez dira sartzen kontabilitateko enpresek egindako lanak eta elkarri laguntzeko soldatarik gabe egindako lanak.