2022/05/19ko prentsa-oharra
INDUSTRIAREN INKESTA. ESKUALDEAK. 2020
Manufaktura-industrian enpleguak gora egin du Añanako eskualdean, Arabako Mendialdean eta Plentzia-Mungian, 2020an, pandemia gorabehera
Salmenten beherakadari ondoen aurre egin dioten eskualdeak Araban Arabako Mendialdea (–% 1,7), Bizkaian Plentzia-Mungia (–% 2,6) eta Gipuzkoan Urola Kosta (–% 6,9) izan dira
2020an COVID-19aren pandemiaren ondorioak arintzeko jarduerari ezarritako murrizketak gorabehera, erauzketa- eta manufaktura-industrien enpleguak, 2020an, Euskal AEko hogei eskualdeetako hirutan gora egin du, Eustatek dituen datuen arabera.
Euskal AEn batez besteko beherakada % 3,3koa izanik, honako eskualde hauek hazkuntza positiboak izan dituzte enpleguan: Añana (% 4,3) eta Arabako Mendialdea (% 0,6) Araban, eta Plentzia-Mungia (% 3,2) Bizkaian.
Lurralde-mailan, hiru lurraldeetan egin dute behera salmentek, 2019arekin alderatuta. Gipuzkoan, % 14,1 egin dute behera, Araban % 16,3 eta Bizkaian % 22,7; Euskal AE osoan, % 18,4koa izan da beherakada, 2019aren aldean. Salmenta garbien joera, eskualde-mailan, bera izan da: Euskal AEko hogei eskualdeek urteko hazkuntza-tasa negatiboak izan dituzte, eta Arabako Mendialdea eta Bizkaiko Plentzia-Mungia eskualdeak izan dira kalte gutxien jasan dutenak, % 1,7 eta % 2,6 egin baitute atzera, hurrenez hurren. Gipuzkoan, Urola Kosta izan da kalte gutxien jasan duen eskualdea (–% 6,9).
Iturria: Eustat. Industriaren inkesta
Aldi erabilgarriak
Balio erantsi gordinari dagokionez –ekoitzitakoaren balioaren eta erabilitako kontsumoen balioaren arteko aldea da, eta sortutako aberastasuna adierazten du–, % 15,2 egin du behera 2020an. Eskualdeko bilakaera eskualde batean baino ez da izan positiboa, Arabako Mendialdean, balio erantsiak % 12,6 egin baitu gora 2019tik 2020ra.
Araba
Erauzketa- eta manufaktura-industrien enpleguak, Arabako eskualdetan, % 3,1 egin du behera. Hala ere, aipatu den bezala, enplegua haietako bitan hazi da: Añanan eta Arabako Mendialdean, % 4,3 eta % 0,6, hurrenez hurren.
Igoera horiez aparte, lurralde honetako gainerako eskualdeetan murrizketak izan dira enpleguan eta intentsitatea ez da bera izan. Hala, Arabako Kantaurialdean, % 5,5 egin du behera, Gorbeialdean % 4,9 eta Arabako Errioxan % 1,4. Arabako Lautadan –bertan dago Vitoria-Gasteiz– % 3,3 egin du behera.
Salmentei dagokienez, esan behar da Arabako lurraldean salmenta garbiek % 16,3 egin dutela behera, 2019aren aldean; joera hori Arabako Lautadak markatu du, salmentak aurreko urtekoak –2019– baino % 15,0 baxuagoak izan baititu. Eskualde horretan izan da lurraldeko salmenta guztien ehuneko handiena, salmenten % 71,8, bai eta enpleguarena ere, % 63,5.
Bestalde, lurraldeko gainerako eskualdeetan salmentetan beherakadak egon dira, bakoitzean intentsitate batekoak. Haietako hiruretan beherakada % 15etik gorakoa izan da: Arabako Kantaurialdea (–% 25,2), fakturazioari eta enpleguaren bolumenari dagokienez garrantzia gehieneko bigarren eskualdea, Arabako fakturazio osoaren % 10,1 hartzen baitu eta enpleguaren % 13,9; Gorbeialdea (–% 23,2) eta Arabako Errioxa (–% 16,0). Era berean, nabarmentzekoa da Añanan salmentetan izan den beherakada, % 7,1ekoa; ondoren, Arabako Mendialdea dago, % 1,7ko beherakada izan baitu.
Balio erantsi gordinari dagokionez, % 15,2ko beherakada izan du 2020an Euskal AE osoan. Eskualde-bilakaera Euskal AEko hogei eskualdeetako batean baino ez da izan positiboa, Arabako Mendialdean; balio erantsia % 12,6 handitu da 2019tik 2020ra. Arabako lurraldeak, oro har, balio erantsiaren % 13,6ko beherakada izan du, eta bertako eskualde guztiek, Arabako Mendialdeak izan ezik, aldakuntza negatiboa izan dute, eta bereziki nabarmentzekoak izan dira Arabako Kantaurialdeko beherakada (–% 19,2) eta Gorbeialdekoa (–% 17,9). Eskualde horien ondoren, Arabako Lautada (–% 12,8) eta Arabako Errioxa eta Añana daude (–% 12 eta –% 11,9).
Bizkaia
Bizkaian, lurraldean enpleguaren batez besteko beherakada % 3,7koa izan da, eta bertako zazpi eskualdeetako batek baino ez du izan urteko aldakuntza positiboa, Plentzia-Mungiak, enpleguak % 3,2 egin baitu gora. Gainerako eskualdeetan, beherakadarik esanguratsuena Gernika-Bermeon izan da (% 6,8 egin du behera enpleguak) eta, ondoren, Markina-Ondarroan eta Enkartazioetan (biek % 4,8ko beherakada). Horiez gainera, Arratia-Nerbioin (% 4,7), Durangaldean (% 4,1) eta Bilbo Handian (% 3,7) ere beherakadak izan dira.
Bi eskualdek markatzen dute lurraldeko salmenten joera negatiboa, zeinak % 22,7ko beherakada izan baitu. Bilbo Handia (fakturazio osoaren % 63,6 hartu zuen) eta Durangaldea (%20,7); bien artean, Bizkaiko salmenta osoen % 84,3 hartzen dute. Bietan, bilakaera kontrakoa izan da; % 24,7 eta % 22,7 egin dute salmentetan behera, hurrenez hurren, 2019aren aldean. Lehenak –bertan dago Bilbo, lurraldeko hiriburua– enpleguaren % 54 hartzen du, eta bigarrenak, % 24,7; beraz, enplegu osoaren ia % 80. Hala ere, Gernika-Bermeo da Bizkaian salmenten beherakada handiena izan duen eskualdea, % 25,2 gutxiago; hala ere, salmenten kopuru osoaren % 3,1 baino ez du kontzentratzen.
Lurralde horretako gainerako eskualdeen beherakadak –joera negatiboa izan dute horiek ere– ez dira izan aurrekoenak bezain handiak. Markina-Ondarroan, % 16,0; Arratia-Nerbioin, % 11,8; Enkartazioetan, % 10,0, eta Plentzia-Mungian, lurraldean kalte gutxien jasan duen eskualdean, % 2,6.
Aldi berean, Bizkaia izan da balio erantsiaren beherakadarik handiena izan duena, % 19,1ekoa. Gipuzkoan bezala, eskualde guztiek izan dituzte bilakaera negatiboak, eta bereziki nabarmentzen da Bilbo Handia, % 23,2ko beherakada izan baitu. Gainera, eskualde hori da lurraldeko balio erantsiaren erdia baino pixka bat gehiago metatzen duena. Eskualde horren ondoren, Durangaldea (% 17,5 egin du behera), Gernika-Bermeo (–% 13,9) eta Enkartazioak (–% 12,9) daude. Zerrendaren amaieran Markina-Ondarroa, Arratia-Nerbioi eta Plentzia-Mungia daude, % 10,7ko, % 8,9ko eta % 3,8 beherakadekin, hurrenez hurren.
Gipuzkoa
Gipuzkoan islatu dira intentsitate baxuenaz enpleguko ondorioak (–% 3,0). Hala ere, eskualde guztietan murriztu da, gehiago ala gutxiago. Tolosaldean, esaterako, enpleguak oso aldakuntza gutxi izan du (–% 0,3), eta, beste muturrean, Debagoiena dago, eskualderik kaltetuena (% 6,0ko beherakada). Bi horien artean Bidasoa Beherea (% 4,4ko beherakada), Debabarrena (% 4,2koa), Donostialdea eta Goierri (biek enpleguaren % 2,4ko beherakada) eta, azkenik, Urola Kosta (–% 1,1) daude.
Erkaketan oinarrituta Gipuzkoako enpleguaren bilakaera ez hain negatiboa salmentetan ere nabaritu da. 2020an negozioen kopuruan % 14,1eko jaitsiera egon bada ere, alde handia dago Bizkaiko jaitsierarekin (% 22,7koa) eta Arabako % 16,3tik behera dago.
Lurraldean eskualdeen salmenten ehuneko pisua honela banatu da: Bidasoa Behereko % 4,5 eta Donostialdeko % 24,5 bitartean. Haietatik hurbil daude Goierri (% 21,3) eta Debagoiena (% 15,8).
Eskualde-mailan, 2019aren eta 2020aren artean, salmenten bilakaera desberdina izan da: besteak beste, Urola Kostan izandako fakturazioaren % 6,9ko beherakada eta Debagoieneko % 19,9koa. Lurraldeko batez bestekotik hurbilago daude Goierri (% 16,4 egin du behera salmentetan), Debabarrena (% 15,4 gutxiago), Bidasoa Beherea (% 14,1 gutxiago) eta Tolosaldea (% 10,5 gutxiago).
Donostialdean –eskualde horretan dago Donostia hiriburua–, salmentek % 12,9 egin dute behera, eta Gipuzkoako salmenta guztietan izan duen pisua haren enpleguaren tamainaren oso antzekoa izan da. Hala, Donostialdean egon da salmenten % 24,5 eta lurralde-enpleguaren % 25,0; bi kasu horietan gainerako hiriburuen eskualdeetan –lurraldeen arabera– baino zifra baxuagoak.
Gipuzkoan egin du gutxien behera aurreko urtearen aldean sortutako aberastasunak, balio erantsiak, % 12,3. Bertako eskualdeen artean, balio erantsiaren atzerakadarik handiena Debabarrenean izan da (2019koa baino % 16,1 baxuagoa); ondoren, Bidasoa Beherekoa, Goierrikoa, Debagoienekoa eta Donostialdekoa (% 15,2, % 14,9, % 13,7 eta % 11,8 baxuagoa, hurrenez hurren). Beste bi eskualdeetan aldakuntzak ez dira hain negatiboak izan, % 10,0etik beherakoak. Tolosaldeak % 8,5ko beherakada izan du eta Urola Kostak, % 6,1ekoa.
Euskal AEko erauzketa- eta manufaktura-industriaren langile okupatuak, salmenta garbiak eta balio erantsia faktore-kostutan, lurralde historikoaren eta eskualdearen arabera. 2020
| Langile okupatuak (kopurua) | Salmenta garbiak | Balio erantsia faktore-kostutan |
| 2019 | 2020 | 2020/2019 | 2019 | 2020 | 2020/2019 | 2019 | 2020 | 2020/2019 |
| | | | | | | | | |
Euskal AE | 198.283 | 191.772 | -3,3 | 52.976.090 | 43.245.498 | -18,4 | 13.276.762 | 11.261.259 | -15,2 |
| | | | | | | | | |
Araba/Álava | 41.227 | 39.946 | -3,1 | 12.864.849 | 10.766.015 | -16,3 | 2.992.481 | 2.584.547 | -13,6 |
Añana | 2.291 | 2.389 | 4,3 | 520.077 | 483.048 | -7,1 | 160.870 | 141.652 | -11,9 |
Arabako Lautada / Llanada Alavesa | 26.226 | 25.352 | -3,3 | 9.087.998 | 7.728.188 | -15,0 | 1.918.807 | 1.673.697 | -12,8 |
Arabako Mendialdea / Montaña Alavesa | 321 | 323 | 0,6 | 51.511 | 50.633 | -1,7 | 14.605 | 16.448 | 12,6 |
Arabako Errioxa / Rioja Alavesa | 3.899 | 3.843 | -1,4 | 984.605 | 826.896 | -16,0 | 344.578 | 303.067 | -12,0 |
Gorbeialdea / Estribaciones del Gorbea | 2.628 | 2.500 | -4,9 | 762.109 | 585.571 | -23,2 | 180.869 | 148.546 | -17,9 |
Arabako Kantaurialdea / Cantábrica Alavesa | 5.862 | 5.539 | -5,5 | 1.458.550 | 1.091.679 | -25,2 | 372.752 | 301.137 | -19,2 |
| | | | | | | | | |
Bizkaia | 77.074 | 74.245 | -3,7 | 23.006.624 | 17.793.623 | -22,7 | 4.990.827 | 4.036.300 | -19,1 |
Arratia-Nerbioi / Arratia-Nervión | 3.889 | 3.707 | -4,7 | 830.970 | 732.830 | -11,8 | 217.822 | 198.422 | -8,9 |
Bilbo Handia / Gran Bilbao | 41.653 | 40.111 | -3,7 | 15.036.212 | 11.317.177 | -24,7 | 2.815.638 | 2.163.020 | -23,2 |
Durangaldea / Duranguesado | 19.094 | 18.306 | -4,1 | 4.759.508 | 3.681.388 | -22,7 | 1.251.154 | 1.032.284 | -17,5 |
Enkartazioak / Encartaciones | 1.428 | 1.360 | -4,8 | 234.416 | 210.924 | -10,0 | 70.394 | 61.307 | -12,9 |
Gernika-Bermeo | 3.302 | 3.077 | -6,8 | 730.136 | 546.335 | -25,2 | 176.244 | 151.744 | -13,9 |
Markina-Ondarroa | 3.369 | 3.206 | -4,8 | 551.268 | 462.935 | -16,0 | 182.301 | 162.779 | -10,7 |
Plentzia-Mungia | 4.339 | 4.478 | 3,2 | 864.114 | 842.034 | -2,6 | 277.274 | 266.744 | -3,8 |
| | | | | | | | | |
Gipuzkoa | 79.982 | 77.581 | -3,0 | 17.104.617 | 14.685.860 | -14,1 | 5.293.454 | 4.640.412 | -12,3 |
Bidasoa Behea / Bajo Bidasoa | 4.643 | 4.439 | -4,4 | 777.179 | 667.346 | -14,1 | 256.734 | 217.606 | -15,2 |
Debabarrena / Bajo Deba | 8.661 | 8.295 | -4,2 | 1.556.374 | 1.316.893 | -15,4 | 542.974 | 455.666 | -16,1 |
Debagoiena / Alto Deba | 15.047 | 14.145 | -6,0 | 2.887.575 | 2.313.728 | -19,9 | 961.137 | 829.278 | -13,7 |
Donostialdea | 19.855 | 19.379 | -2,4 | 4.138.865 | 3.604.246 | -12,9 | 1.328.578 | 1.171.751 | -11,8 |
Goierri | 13.492 | 13.173 | -2,4 | 3.744.016 | 3.128.394 | -16,4 | 1.023.132 | 870.773 | -14,9 |
Tolosaldea | 8.193 | 8.166 | -0,3 | 1.942.970 | 1.739.621 | -10,5 | 553.455 | 506.294 | -8,5 |
Urola Kosta | 10.091 | 9.984 | -1,1 | 2.057.638 | 1.915.632 | -6,9 | 627.444 | 589.044 | -6,1 |
Iturria: Eustat. Industriaren inkesta
Ohar metodologikoa:
Erabili den sektorizazioa Jarduera Ekonomikoen Sailkapen Nazionala (JESN-2009) da; eskualdeen araberako bereizketa horretan B atala (erauzketa-industriak) eta C atala (manufaktura-industria) baino ez dira sartu.
Informazio gehiago nahi izanez gero:
Eustat - Euskal Estatistika Erakundea / Instituto Vasco de Estadística
Donostia kalea 1, 01010 Vitoria-Gasteiz
Prentsa-zerbitzua: servicioprensa@eustat.eus Tlf: 945 01 75 62