2025/02/12ko prentsa-oharra

INDUSTRIAREN INKESTA. 2023

Ingeniaritza mekanikoa da Euskal AEko manufaktura-industriaren enpleguan pisurik handiena duen jarduera 2023an, % 8,1

Gipuzkoa da Euskal AEko industriako balio erantsi gordinaren % 5,4ko hazkundean ekarpen handiena egin zuen lurraldea

Eustaten datuen arabera, Hirugarrenen konturako ingeniaritza mekanikoak 16.036 enplegu zituen 2023an, 2010ean baino ia 1.500 gehiago, % 6,9tik % 8,1era igo zen eta Euskal AEn manufaktura-industriaren pisurik handiena duen jarduera bezala finkatu zen.

Hirugarrenen konturako ingeniaritza mekanikoak jarduera hauek hartzen ditu barne: torneatzea, fresatzea, arbastatzea, leuntzea, soldadura eta metalen ebaketa.

Aldea nabarmea bada ere, bigarren jarduera hurrengoa da: Metalen forjaketa, estanpazioa eta enbutizioa; hautsen metalurgia. 6.824 enplegu izan zituen 2023an, 2010etik aurrera egonkor mantendu da, eta partaidetza % 3tik % 3,4ra igo da.

Bi jarduerak dira manufaktura-industriaren balio erantsi gordinari ekarpen handiena egiten diotenak, % 6,5 eta % 3,6 2023an, hurrenez hurren. 2010eko erregistroak hobetu zituzten, % 5,5 eta % 3,0 izan baitziren. Izan ere, pertsonako itxurazko produktibitatea hobetu egin da, hau da, faktore-kostuko balio erantsi gordinaren eta langile landunen arteko zatidura egin da, % 37,8ko eta % 41,6ko hazkundeekin, hurrenez hurren, termino nominaletan, 2010. urtearekiko.

Biak dira Produktu metalikoen fabrikazioa, makineria eta ekipoa izan ezik sektorekoak, horiek tradizioz nagusi baitira euskal manufaktura-sektorean. Hala, industria eraldatzailearen guztizkoaren % 25 baino gehiago erabili dute 2010etik (% 25,7 2023an).

Ibilgailu motordunen fabrikazioa hirugarren jarduera da enpleguaren arabera, 6.170 langile baititu 2023an (guztizkoaren % 3,1). Halaber, postu horretan kokatzen da guztizko balio erantsi gordinari egiten dion ekarpenagatik ere, % 3,6, produktu metalikoen fabrikazioak egiten duenaren berdina. Aipatu behar da jarduera horrek bikoiztu egiten dituela enpleguaren zifrak eta, lasai asko, balio erantsi gordinarenak, 2010ekoak.

Sektorea partekatzen du - Ibilgailu motordunen, atoien eta erdi-atoien fabrikazioa (12.055 enplegu 2023an, % 6,1) - Motordun ibilgailuentzako beste osagai, pieza eta osagarrien fabrikazioarekin. Azken horrek 5.519 enplegu ditu (sektorearen % 2,8) 800 postu galdu ditu 2010etik eta manufaktura-sektorearen balio erantsi gordin osoari % 2,7rekin laguntzen dio. Bi kasuetan, itxurazko lan-produktibitatea % 30etik gora hazi da.

Bosgarrenik, Produktu metalikoen fabrikazioaren barruan, Erreminten fabrikazioa dago, 5.153 enplegurekin (manufaktura-industriaren % 2,6). Nahiz eta 2010etik langileak galdu dituen (6.473 izan ziren urte horretan), bere produktibitatea % 42 igo da eta % 2,4rekin laguntzen dio guztizko balio erantsi gordinari, 2010ean baino bi hamarren gutxiago, eta horrek bederatzigarren postuan jartzen du kontzeptu horrengatik.

Enplegu-irabaziari erreparatuz gero, jarduera baten indarraren adierazle gisa, eta enplegu-atalase jakin bat gaindituta, behaketa-aldian lauk % 100etik gorako hazkundea adierazten dutela ikusiko dugu. Honako hauek dira: plater eta janari prestatuen elaborazioa (445 enplegu 2023an eta % 239,7ko hazkundea); zirkuitu inprimatu mihiztatuen fabrikazioa (1.280 enplegu eta % 170 gehiago); desgaitasuna duten pertsonentzako bizikleten eta ibilgailuen fabrikazioa (901 langile 2023an eta 2010ean baino % 102,9 gehiago); eta Bestelako garraio-materialen konponketa eta mantentzea (829 eta % 176,3ko irabazia).

Azken horretan izan ezik, non enplegu-progresioarekin batera pertsonako itxurazko lan-produktibitatean % 13,9ko atzerakada gertatu den 2023an – zirkunstantziala, COVID-19aren ondoren susperraldiaren zantzuak zituelako –, gainerako jarduerek produktibitatearen bilakaera positiboa erakusten dute, % 49,7ko, % 20,4ko eta % 73,8ko tasekin, hurrenez hurren, eta ordena berean.

Aitzitik, etxetresna elektrikoen fabrikazioak izan du enplegu-jaitsierarik handiena aztertutako hamalau urteetan, % 85,6; 201,4 milioi euroko balio erantsi gordina 26,8 milioira murriztu da (-%86,7), eta pertsonako produktibitatea % 7,8ra.

% 50eko galerekin, honako hauek ageri dira: Hotzeko ijezketa eta Harriaren ebaketa, tailaketa eta akabera. Ia % 50eko galerekin: Altzairuaren galdaketa eta Plaken, orrien, hodien eta plastikozko profilen fabrikazioa. Hala ere, narriadura hori gorabehera, jarduera horiek pertsonako produktibitatea hobetu dute: Hotzeko ijezketa (% 63,4), Harriaren ebaketa, tailaketa eta akabera (% 42,3), Altzairuaren galdaketa (% 27) eta Plaken, orrien, hodien eta plastikozko profilen fabrikazioa (% 25,2).

Azterketa orokorra

Euskal enpresen ustiapenaren emaitza % 5,8 igo da

Euskal AEko industria-sektoreak faktoreen kostuan sortutako balio erantsi gordinak gora egiten jarraitzen du eta 17.555 milioi eurora iritsi zen, 2022an lortutakoa baino % 5,4 handiagoa. Adierazle honek ondasun eta zerbitzuen ekoizpen osoaren balio ekonomikoa neurtzen du, ekoizteko beharrezkoak izan diren baliabideak, dirulaguntzak eta zeharkako zergak kenduta. Adierazi behar da industria-sektorean, manufaktura-sektoreaz gain, honako hauek ere sartzen direla: erauzketa-industriak, energia elektrikoa, gasa eta lurruna, ur-hornidura eta saneamendua eta hondakinen kudeaketa.

Igoera hori adierazle ekonomiko gehienetan nabaritu da, baina ez guztietan. Horrela, adibidez, diru-sarreren bolumena 70.380 milioi eurora iritsi da prezio arruntetan 2023an, 2022an lortutakoa baino % 5,7 gutxiago.

Bestalde, Euskal AEko industriako landunen kopurua % 1,8 igo da. Guztira 208.367 pertsona daude enplegatuta, hau da, guztira 3.593 pertsona gehiago, 2022an baino % 1,7 ordu gehiago. Era berean, langile-gastuak % 8,1 gehitu ziren.

2023an, euskal industria-sektoreak itxurazko lan-produktibitatea izan zuen – produkzio-prozesuari aplikatutako lan-unitate baten errendimendua – 84.249 eurokoa enplegatutako pertsona bakoitzeko, 2022koa baino % 3,6 handiagoa; pertsona bakoitzeko langile-kostuak, berriz, 50.899 eurokoak izan ziren, aurreko urtekoak baino % 6,2 handiagoak. Bi adierazleak uztartuz gero, soldaten arabera doitutako lan-produktibitatearen ratioa lortzen da; horrek adierazten du zenbat balio erantsi lortzen den langile bakoitzeko, batez besteko kostuak kontuan hartuta. 2023rako bere balioa % 165,5ekoa da, edo bestela esanda, balio erantsiaren terminoetan enplegatutako pertsona bakoitzeko kostuen balioa baino 1,655 aldiz handiagoa izan zen. Adierazle hori % 2,5 jaitsi da 2023an, 2022arekin alderatuta.

Zifra horiekin bat etorriz, euskal enpresen ustiapenaren emaitza, edo interes eta zergen aurreko mozkina, % 5,8 igo da. Kontzeptualki, ustiapen-emaitzak adierazten du ea enpresa batek galerak edo mozkinak dituen ekitaldi baten amaieran, bere jarduera nagusiari dagokionez.

Lurraldekako azterketa

Gipuzkoa da Euskal AEko balio erantsi gordinaren % 5,4ko hazkundeari ekarpen handiena egiten dion lurraldea

Negozio-zifraren zenbatekoa nabarmen jaitsi da Bizkaian, aurreko urtean baino % 11,5 gutxiago fakturatu baita; Gipuzkoan, berriz, % 1,4 jaitsi da fakturazioa. Araban, aldiz, 2023ko negozio-zifra aurreko urtekoa (% 1,0 gehiago) baino handiagoa izan da.

Industriako enpleguari dagokionez, hiru lurraldeetan egin du gora, baina Bizkaian nabarmendu da gehien. Hain zuzen ere, lurralde horretan izan da enplegu-hazkunderik handiena (% 2,1), eta Gipuzkoan eta Araban, berriz, igoerak % 1,7ra eta % 1,2ra mugatu dira, hurrenez hurren. Era berean, lan egindako ordu kopurua % 0,6 igo da Araban, % 2,1 Bizkaian eta % 1,8 Gipuzkoan.

Industria-establezimenduei dagokionez, horien kopurua % 1,2 murriztu da Gipuzkoan eta % 1,1 Araban. Bizkaian, aldiz, % 0,4 igo da.

Azkenik, langileen gastuei dagokienez, igoerak izan dira hiru lurraldeetan: Bizkaian % 9,2koa, Gipuzkoan % 7,8koa eta Araban % 6,6koa.

Emaitza horiek industriak lurralde bakoitzean sortutako balio erantsi gordinera eraman dira. Horrela, bada, 2023ko magnitude hori 2022koa baino % 9,4 handiagoa da Gipuzkoan, % 6,2 Araban eta % 1,7 Bizkaian. Langile bakoitzeko neurtuta, itxurazko lan-produktibitatea Bizkaia eta Gipuzkoa muturreko lurraldeak direla lortzen da: lehenengoan produktibitate-irabazia -%0,4 da, eta bigarrenean % 7,6; Araban, bien batez bestekoen artean, batez besteko produktibitatea % 4,9 igo da.

Enplegatuko kostuei dagokienez, Bizkaian egin da doikuntza handiena, % 7,0 igo baitira; Araban eta Gipuzkoan, aldiz, % 5,3 eta % 6,0, hurrenez hurren. Horrela, bada, pertsonako batez besteko kostua Bizkaian da txikiena (50.059 euro), Araban 51.138 eurokoa eta Gipuzkoan 51.611 eurokoa. Datu horiekin ondoriozta dezakegu soldaten araberako lan-produktibitatea batez besteko kostuen % 155,0ekoa dela Gipuzkoan, baina Araban % 167,2koa eta Bizkaian % 175,5ekoa da.

Informazio gehiago:

Eustat - Euskal Estatistika Erakundea / Instituto Vasco de Estadística C/ Donostia-San Sebastián, 1 01010 Vitoria-Gasteiz Prentsa-zerbitzua: servicioprensa@eustat.eus Tlf: 945 01 75 62