Metodologia-fitxa: Ingurumen-kontuak. Ingurumen-zergen kontuak (Kod. 173304)
Fitxa hauek ESMS (Euro SDMX Metadata Structure) egituran oinarrituta daude. Egitura hori
Europako Batzordearen 2023ko otsailaren 17ko gomendioa, Europako Estatistika Sistemarako erreferentziazko metadatuei eta kalitate-txostenei buruzkoa
, zehaztu zuen.
1. Kontaktua
1.1. Kontaktuko erakundea
Eustat-Euskal Estatistika Erakundea Donostia - San Sebastián Kalea, 1. 01010 Vitoria-Gasteiz
1.2. Kontaktuko unitatea
1.3. Kontaktuaren izena
1.4. Kontaktuko pertsonaren eginkizuna
1.5. Kontaktuko posta-helbidea
1.6. Kontaktuko posta elektronikoaren helbidea
1.7. Kontaktuko telefono-zenbakia
1.8. Kontaktuko fax-zenbakia
2. Metadatuen eguneratzea
22/04/2025
2.2. Metadatuen azken hedapena
2.3. Metadatuen azken eguneratzea
22/04/2025
3. Aurkezpen estatistikoa
3.1. Datuen deskribapena
Euskal AEko “Ingurumen-kontuak. Ingurumen-zergen kontuak” (IZK) sintesi-eragiketa estatistikoa da, Eustatek egiten dituen kontu satelite sektorialen multzoan sartzen dena, nazioarteko metodo eta prozedura estandarizatuen arabera. Oro har, satelite-kontuak berezko kategorietan eta sailkapenetan oinarritzen diren eragiketak dira, garrantzi bereziko ekonomiaren sektore bati egokituak; eta, aldi berean, kontabilitate nazionalaren esparru orokorraren oinarrizko kontzeptuei eta irizpideei lotzen zaizkie. Horrela, kontu sateliteak gai dira dagokien sektorea kontabilitate nazionalak baino xehetasun eta zehaztasun handiagoz deskribatzeko eta, aldi berean, kontabilitate nazionalarekin erabat aldera daitezkeen emaitzak sortzeko eta, ondorioz, sektoreko jarduerek ekonomia osoan duten pisua zehaztasunez zehazteko.
Europar Batasunak oinarri juridikoak ezartzen ditu eta ingurumen- eta ekonomia-kontuen modulu berriak sartzen ditu EU 691/2011 eta EU 538/2014 Erregelamenduen bidez. Lehenengoak Europako ingurumen-kontu ekonomikoak bildu, landu, transmititu eta ebaluatzeko esparru komun bat ezartzen du, kontabilitate nazionaleko sistemaren kontu satelite gisa (SEC-2010). EU 538/2014 Erregelamenduak hiru modulu gehigarri gehitzen ditu: (IV) ingurumen-babeseko gastu-kontuetarako modulua, (V) ingurumen-ondasun eta -zerbitzuen kontuetarako modulua eta (VI) energiaren fluxu fisikoen kontuetarako modulua. Berriki, EU 2022/125 Erregelamenduak EU 691/2011 Erregelamendua aldatu du, estatu kideen arteko alderagarritasun estatistikoa hobetzeko, eta, bestalde, ingurumena kudeatzeko eta babesteko politikei hobeto erantzuteko.
Ingurumen Zergen Kontuak, SECen (Kontu Ekonomikoen Europako Sistema) esparruan jakinarazitako datuekin batera, Euskal AEko ingurumen-zergetatik eratorritako diru-sarrerei buruzko datuak ematen ditu, jarduera ekonomikoaren arabera, eta eragile ekonomikoek zerga horietan duten jatorria eta partaidetza aztertzen ditu.
3.2. Sailkapen-sistemak
691/2011 (EB) Erregelamenduaren arabera, IZK sailkapen-sistema komun baten pean aurkezten da.
Estatuko kontuen araberako sailkapena (SEC 2010) hiru zerga mota hauek bereizten dira:
D2: ekoizpenaren eta inportazioen gaineko zergak
D5: errentaren, ondarearen eta abarren gaineko zerga arruntak.
D91: kapitalaren gaineko zergak
Ingurumeneko zerga-kategoriaren araberako sailkapena:
Helburu analitikoetarako, ingurumen-zergak lau kategoriatan banatzen dira: energiaren gaineko zergak (CO2aren gaineko zergak barne), garraioaren gaineko zergak, kutsaduraren gaineko zergak eta baliabideak.
Horrela, sailkapen-aldagai nagusiak honako hauek dira:
- Lurralde historikoa
- Jarduera-adarra
- Zerga mota
- Ingurumen-izaera
3.3. Estaldura sektoreka
Administrazio publikoen eta erakundeen sektorea. Administrazio publikoen sektorea, 2010eko SECean definitzen den bezala, "merkatukoak ez diren ekoizleak diren erakunde-unitateek osatzen dute, eta horien ekoizpena kontsumo indibidual eta kolektiborako da, eta beste sektore batzuetako unitateek eta erakunde instituzionalek egindako nahitaezko ordainketen bidez finantzatzen da. Batez ere diru-sarreren eta aberastasun nazionalen birbanaketara bideratutako unitateak ".
3.4. Kontzeptu eta definizio estatistikoak
3.5. Estatistika-unitatea
Estatistika-unitateak erakunde-unitateak dira, 2010eko SECean definitzen diren moduan: "erakunde ekonomikoa da, eta bere funtzio nagusia betetzean erabakiak hartzeko autonomia du ezaugarri".
3.6. Biztanleria estatistikoa
Xede-biztanleria sektore publiko orokorreko unitate guztiak dira, baita Euskal AEko erakundeak ere.
3.7. Eremu geografikoa
Euskadiko AE.
3.8. Denborazko estaldura
Datuak 2014tik aurrera daude eskuragarri, urtean behin.
3.9. Oinarri-aldia
Oinarrizko aldia 2022. urtea da.
4. Neurketa-unitatea
4.1. Neurketa-unitatea
Euskal AEko ingurumen-zergak milaka eurotan eta ehunekotan neurtzen dira, ingurumen-zerga guztien gainean.
5. Erreferentzia-aldia
5.1. Erreferentzia-aldia
Erreferentzia-aldia urte naturala da.
''T''-ri dagokzion kontuak ''T+2'' urtean argitaratzen dira.
6. Mandatu instituzionala
6.1. Egintza juridikoak eta beste akordio batzuk
Euskal Autonomia Erkidegoko Estatistikari buruzko Legeak (apirilaren 23ko 4/1986 Legea) xedetzat du Euskal Autonomia Erkidegoko estatistikak bere helburu eta eskumenetarako arautzea, lurralde historikoetako eta autonomia-erkidegoaren lurralde-eremuko beste erakunde publiko batzuetako estatistikak arautzea, eta estatistika-jarduera horren antolaketa ere arautzea. Euskal Estatistika Planak osatzen du lege hori, Euskal Autonomia Erkidegoko jarduera estatistikoa antolatzeko tresna baita, eta bertan jasotzen dira indarrean dagoen aldian egin beharreko estatistikak eta mota horretako beste jarduerak. Euskal Estatistika Plana Lege bidez onartu behar da. Gaur egun indarrean dagoen plana azaroaren 9ko 10/2023 LEGEAren bidez 2023-2026 aldirako onetsitakoa da.
4/1986 Legea, apirilaren 23koa, Euskal Autonomia Erkidegoko Estatistikari buruzkoa
Euskal Estatistika Plana, azaroaren 9ko 10/2023 LEGEAren bidez onetsia
6.2. Datu-trukea
Eustaten eta Euskal AEko gainerako estatistika-zerbitzuen (Eusko Jaurlaritzako sailak eta erakunde instituzionalak) arteko datu-trukeak, bai eta erakunde horien eta Estatuaren artekoak ere, Eustatek garatutako jardueren ondorioz, Euskal Autonomia Erkidegoko Estatistikari buruzko Legean (apirilaren 23ko 4/1986 Legean) arautzen dira. 4/1986 Legeak xedatzen du, halaber, Euskal AEren eta estatuaren arteko lankidetza-hitzarmenak egitea, Euskal AEren eta estatuaren helburuetarako balio duten estatistikez elkarrekin baliatzeko.
4/1986 Legea, apirilaren 23koa, Euskal Autonomia Erkidegoko Estatistikari buruzkoa
Ez da aurreikusten eragiketa hori erakunde edo organismoren batekin lankidetza-hitzarmen bidez egitea.
7. Konfidentzialtasuna
7.1. Konfidentzialtasun-politika
Eustatek beharrezko neurriak hartzen ditu gizabanakoak edo erakundeak zuzenean edo zeharka identifikatzea eragozteko, apirilaren 23ko 4/1986 Euskadiko Autonomia-Elkartearen Estatistikari buruzko LEGEAren aplikazio zorrotzari esker, estatistika-sekretua eta Datu Pertsonalak Babesteari eta Eskubide Digitalak Bermatzeari buruzko abenduaren 5eko 3/2018 Lege Organikoa betez. Informazioa biltzen duten langile guztiak eta Eustaten barruan beste edozein funtzio betetzen duten langileek isilpekotasun-klausula sinatu behar dute (apirilaren 23ko 4/1986 LEGEAren 15. artikulua). Isilpekotasun-klausula hori Eustatek zuzenean kontratatutako langileek eta datuak biltzeko azpikontratatutako langileek onartu behar dute.
Eragiketak galdetegi bat duenean, bildutako informazioa apirilaren 23ko 4/1986 LEGEAk araututako sekretu estatistikoak babesten duela adierazten da.
4/1986 Legea, apirilaren 23koa, Euskal Autonomia Erkidegoko Estatistikari buruzkoa
7.2. Isilpeko datuen tratamendua
Estatistika-prozesuan datuak babesteko eta isilpekotasuna gordetzeko araudia eta jarraibideak, batez ere, datu babestuak dauzkaten fitxategiak eskuratzeko, tratatzeko eta biltzeko ezarritako segurtasun-protokoloetan oinarrituko dira, datu pertsonalak nahiz datu estatistikoak izan. Araudi hori Eustaten Segurtasun Agirian zehatz ageri da.
Emaitzen tauletan, ez dira maiztasun txikiko aldagai sentikorrak argitaratzen, ez eta, zenbait estatistika-unitateren ekarpen nagusiek zeharkako identifikazioa ahalbidetzen duten gelaxkak ere. Mikrodatuen fitxategiak zabaltzen direnean, fitxategi horiek ez dute inola ere erregistro-identifikatzaile zuzenik edo datu pertsonalik jasoko, eta aldagaiak zeharka identifikatzea eragozteko irizpideak aplikatuko dira.
Isilpekotasunaren tratamendua Eustat-en estatistika-eragiketetan.
8. Hedapen-politika
8.1. Hedapen-egutegia
Egutegiaren aurrerapena urte bakoitzeko azken hiruhilekoan argitaratzen da, eta koiunturari buruzko estatistikak argitaratzeko data zehatzak eta egiturazko estatistikak argitaratzeko hilabetea erakusten ditu; ondoren, hilabete bakoitzeko azken egunetan (t) hilabeterako programatutako egiturazko estatistikak argitaratzeko egun zehatza iragartzen da (t+1).
8.2. Hedapen-egutegirako sarbidea
8.3. Erabiltzailearentzako sarbidea
Europako estatistiken praktika onen kodeari jarraituz, erabiltzaile guztiek denbora berean dute sarbidea estatistika-informaziora eta edozein kanpo-erabiltzaileri emandako aurretiazko sarbide pribilegiatu oro mugatua, kontrolatua eta jakinarazia izan behar da.
Hori horrela, Eustatek egindako prentsa-oharrak Eustaten webgunean daude eskuragarri, zabaltzeko ezarritako egunean, eta Euskal AEko komunikabide guztietara bidaltzen dira aldi berean.
Halaber, hedapen ofiziala baino ordu batzuk lehenago, Eustaten zenbait prentsa-ohar Eusko Jaurlaritzako sailen batera igor daitezke, enbargo pean; baldin eta sail horiek, hedatzear dagoen eragiketarekin duten loturagatik, denbora eduki nahi badute arduradunek komunikabideen galderei erantzuteko prestatu ahal izateko.
9. Hedapenaren maiztasuna
9.1. Hedapenaren maiztasuna
Emaitzen hedapenaren maiztasuna urtekoa da.
10. Irisgarritasuna eta argitasuna
10.1. Komunikatuak
Eustatek estatistika-eragiketen emaitza nagusiak zabaltzen dituzten prentsa-oharrak egiten ditu. Prentsa-oharrak Eustaten webgunean daude, estatistika-eragiketa bakoitzari dagokion menuan. Eustatek Newsletterrak izeneko prentsa-zerbitzua ere eskaintzen du; posta elektronikoz zabaltzen diren albiste-buletinak dira, eta Euskal Autonomia Erkidegoko zenbait arlo eta sektoreren gaineko estatistika-informazio garrantzitsuena biltzea dute helburu.
10.2. Argitalpenak
Eustaten webgunean honako argitalpen hauek daude eskuragarri:
Datuak: Azken prentsa-oharrak, grafikoak eta bistaratzeak, datu-bankua eta estatistika-taula hauek dituzte:
- Euskal AEko ingurumen zergak, zerga motaren eta zerga guztietan duten partaidetzaren arabera. Balio absolutua eta ehunekoa.
- Euskal AEko ingurumen zergak, mota eta ingurumen izaeraren arabera (mila euro).
- Euskal AEko ingurumen zergak ingurumen izaeraren arabera (mila euro).
- Euskal AEko ingurumen zergak, lurralde historikoaren eta zerga motaren arabera (mila euro).
- Euskal AEko ingurumen-zergak, jarduera-adarren eta etxeen arabera, ingurumen-izaerari jarraiki (mila euro).
- Euskal Autonomia Erkidegoko eta Europar Batasuneko herrialdeetako ingurumen-zergak (BPGaren gaineko %).
Metadatuak:
- Metodologia eta kalitatea: dokumentu hauek ditu:
-Metodologia-fitxa
-Kalitate-fitxa
-Nota metodologikoa
- Definizioak
Ingurumenaren kontuak. Ingurumen zergen kontua
10.3. On-line datu-baseak
10.4. Mikrodatuetarako sarbidea
10.5. Beste batzuk
Eustatek aukera ematen die herritarrei, enpresei, administrazio publikoei, eragile ekonomiko eta sozialei, unibertsitateei eta abarri neurrira egindako informazio-ustiapen espezifikoak eskatzeko, beren jarduera egiteko edo beste arrazoi batzuengatik estatistika-informazioa behar dutelako.
Informazio-Zerbitzua
10.6. Metodologiari buruzko dokumentazioa
10.7. Kalitateari buruzko dokumentazioa
11. Kalitate-kudeaketa
11.1. Kalitate-bermea
EUROSTATek Europako Estatistiken Jardunbide Egokien Kodean proposatutako kalitate-adierazle estandarretan oinarritzen da Eustaten estatistiken kalitatea bermatzeko esparrua. Kode honek 16 printzipio ditu, hiru arlotan banatuta: Erakunde-ingurunea, prozesuak eta produktuak. Printzipio bakoitzak neurtzeko aukera ematen duten adierazle batzuk ditu lotuta.
Testuinguru horretan, Eustatek bere adierazleak egiten ditu estatistika-eragiketa bakoitzaren kalitatea ebaluatzeko, eta EUROSTATen zenbait tresna baliatzen ditu kalitatea neurtzeko. Tresna horien artean DESAP (Development of a Self Assessment Programme) galdetegia (11.2 atala aztertu) eta erabiltzailearen gogobetetze-inkesta daude (12.2 atala aztertu).
Europako estatistiketako jardunbide egokien kodea
11.2. Kalitate-ebaluazioa
Eustatek ebaluazio-protokolo bat du finkatuta, eta DESAP (Development of a Self Assessment Programme) galdetegia erabiltzen da bertan. Tresna horri esker, eragiketa estatistiko bakoitza azter dezakete egileek edo eragiketa horretan parte hartzen duen taldeak, hurrengo eragiketetan ezar daitezkeen hobekuntzak hautemateko. Ebaluazioa urtero egiten da, betiere eragiketak maiztasun hori edo txikiagoa badu; eragiketa egiteko maiztasuna urtebete baino gehiago bada, amaitzen denean egiten da ebaluazioa.
EUROSTATek proposatutako kalitate-irizpide estandarrak aplikatzen ditu Eustatek. Eustatek egindako adierazleak gehitzen zaizkie faktore horiei, eta EUROSTATen adierazleekin batera, estatistika-eragiketaren fase guztietan kalitate-xedeak lortzeko gida gisa balio dute horiek.
12. Egokitasuna
12.1. Erabiltzailearen beharrak
Ingurumen Kontuen erakunde erabiltzaile eta interesdun nagusia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen Saila da.
2023 urtean, Inpaktuen indizea, prentsan eta hedabide digitaletan izandako albiste-kopurua islatzen duena, 1 -koa izan da. Web bisiten aurkibidea, eragiketa bakoitzeko web bisita kopurua adierazten duena, 2 izan da. Biak 1-5 erreferentzia-balioaren gainean, non 1 minimoa den eta 5 maximoa.
Kalitate-fitxa
12.2. Erabiltzailearen asetasuna
Erabiltzailearen gogobetetze-maila neurtzeko inkesta bat dago; bi urtean behin egiten da, eta erabiltzaileen ikuspuntuak eta iritziak jasotzen ditu. Inkestak gogobetetzea neurtzen du eragiketa talde bakoitzeko erabiltzailearen asebetetze-maila adierazten duen indize baten bidez (1etik 5erako eskalan neurtuta). Erabiltzaileak emandako garrantzia ere balioesten du eragiketa-taldeka (1etik 5erako eskalan neurtuta).
2023 urtean, gogobetetze-indizea 4,07 izan da, eta emandako garrantzi-maila 4,37. Biak 1-5 erreferentzia-balioaren gainean, non 1 minimoa den eta 5 maximoa.
Kalitate-fitxa
12.3. Zehaztasuna
Zabaldutako informazio-egiturak bete egiten ditu estatistika-jarduketaren planetan eta programetan aurreikusitako kontzeptuzko, lurraldeko eta denborazko desagregazioen mailak. Ildo horretan, estatistika-eragiketa honen emaitzen lurralde-desagregazio handiena lurralde historikoa da.
13. Akurazitatea eta fidagarritasuna
13.1. Akurazitate globala
Eragiketa hori laburpen-estatistika bat da, eta, beraz, hura egiteko erabilitako informazio-iturrien akatsek eragin egingo diote.
Kalitate-fitxa
13.2. Laginketa-hutsegiteak
Eragiketa hau sintesi-estatistika bat da, eta, beraz, bere zehaztasuna hura egiteko dauden informazio-iturrien araberakoa da.
13.3. Laginketarekin zerikusi ez duten hutsegiteak
Hauek dira estatistika-eragiketaren laginketatik kanpoko errore nagusiak 2023 aldian:
Iturri erabilgarriak: % 91,50
Kalitate-fitxa
14. Aukera eta puntualtasuna
14.1. Aukera
2023 urtean, erreferentziako aldiaren amaieraren eta emaitzen argitalpen-dataren artean igarotako denbora neurtzen duen desfasearen balio erreala 15 hilabete -n kokatu da.
Kalitate-fitxa
14.2. Puntualtasuna
Inkestaren emaitzak Eustaten argitalpenen egutegiaren arabera argitaratzen dira. 2023 urtean egutegia betetzearen adierazlea % 100 izan da.
Kalitate-fitxa
15. Koherentzia eta konparagarritasuna
15.1. Konparagarritasun geografikoa
2023 urtean % 100 izan da erreferentziako erakunde edo organismo bakoitzarekin aldera daitezkeen metadatako alderdien ehunekoa neurtzen duen konparagarritasun-tasa.
Kalitate-fitxa
15.2. Denborazko konparagarritasuna
Konparagarriak diren aldien adierazlea, eragiketaren datuen serieko zenbat alditan agertzen diren jauzirik gabe neurtzen duena, 2023 urtean 8 urte urtekoa izan da.
Kalitate-fitxa
15.3. Sektoreen gurutzatzea - koherentzia
Ingurumen Zergen Kontua bat dator Eustatek egindako Herri Administrazioen Kontuekin eta arlo horretako Europako erregulazio eta prozedurekin.
15.4. Barne-koherentzia
Ingurumen Kontuetako datu guztiak guztiz koherenteak dira, Kontuen Europako Sisteman (SEC 2010) ezarritako metodologia komuna erabiltzen baita.
16. Kostuak eta karga
16.1. Kostuak eta karga
Eragiketa horren guztizko aurrekontua, 2024ko urteko estatistika-programaren arabera, 28800 €-koa da.
17. Datuen berrikustea
17.1. Datuen berrikustea - Politika
Akatsak gertatzen direnean eta akatsok hedatu ondoren detektatzen direnean, zuzendu egiten dira datuak. Kasu bakoitzari dagozkion produktu estatistikoak (prentsa-oharrak, taula estatistikoak, datu-bankua, etab.) berriz argitaratzen dira. Prentsa-oharrei dagokienez, lauki bat gehitzen da, oharra berrikusi dela jakinarazteko eta errorea zergatik gertatu den azaltzeko.
17.2. Datuen berrikustea - Praktika
T urtean, T-1eko aurrerapenak (behin-behineko datuak) argitaratzen dira eta, berrikusi ondoren, behin betiko datuak T-2an argitaratzen dira.
18. Tratamendu estatistikoa
18.1 Jatorrizko datuak
Eragiketa honek informazio-sistema misto batetik lortzen ditu datuak: izaera administratiboko datuak eta beste emaitza estatistiko batzuetatik eratorritako datuak. Datu-iturri nagusiak honako hauek dira:
- Herri Administrazioen kontuak (Eustat)
- Sektore publikoaren aurrekontuen estatistikak (Eustat).
- Uraren kanona (Uraren Euskal Agentzia, URA).
- Jabaria erabiltzeko kanona eta isuritako kanona (Uraren Euskal Agentzia, URA).
- Lehorretik itsasorako isurketen kanona (Uraren Euskal Agentzia, URA).
- Berotegi-efektuko gas fluordunen gaineko zerga (Ekonomiaren Garapen eta Azpiegitura Saila).
- Meategien azalera-kanona (Ekonomiaren Garapen eta Azpiegitura Saila).
18.2. Datuen bilketa-maiztasuna
Urtekoa
18.3. Datu-bilketa
Datuak biltzeko teknikak alda daitezke, besteak beste, iturri motatik eta datuen eskuragarritasun-datatik. Oro har, datuak jatorrizko datu-iturriak biltzeaz arduratzen diren unitateetatik bidaltzen dira (ikus 18.1); bestela, ingurumen-kontuak kontabilizatzeaz arduratzen den unitateak zuzenean ustiatzen ditu jatorrizko datu-baseak.
18.4. Datuen baliozkotzea
Laburpen-eragiketa bat denez, datuen balidazioa iturri-eragiketetan egindako kontrolekin egiten da.
18.5. Datuen bilketa
Euskal Autonomia Erkidegorako eta lurralde historikoetarako zerga-datu lurralderaturik ez dagoen kasuetan, zenbatespenak egiten dira Estatuko Administrazioaren Kontu-hartzailetza Nagusiak (IGAE) argitaratutako datuetatik abiatuta.
Azken zenbatekoak eskuz kodetzen dira, zerga motaren eta ingurumen izaeraren arabera.
Zerga mota:
- BEZik gabeko produktuen gaineko zergak eta zerga bereziak.
- Ekoizpenaren gaineko beste zerga batzuk.
- Bestelako zerga arruntak.
- Gainerako zergak.
Ingurumen-izaera:
- Energiaren gaineko zergak.
- Garraioaren gaineko zergak.
- Kutsaduraren eta baliabideen gaineko zergak
18.6. Doikuntza
Ez da doikuntzarik egiten argitaratutako serieetan.
19. Oharrak